top of page

Αγχώδεις διαταραχές

Το άγχος, σε γενικές γραμμές, είναι μια φυσιολογική αντίδραση των ανθρώπων, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με καταστάσεις των οποίων την έκβαση είναι δύσκολο να ελέγξουν και να προβλέψουν και όπου μια ενδεχόμενη αρνητική εξέλιξη μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες σε ένα ή περισσότερα επίπεδα της ζωής τους. Το άγχος είναι, καταρχήν, μια πολύ χρήσιμη αντίδραση, καθώς φέρνει έναν άνθρωπο σε μια νοητική εγρήγορση και ετοιμότητα δράσης, κινητοποιώντας τον να αξιοποιήσει τα μέσα που έχει στη διάθεσή του και να επηρεάσει, κατά το δυνατόν, την αγχογόνο κατάσταση προς όφελός του.

Από την άλλη, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου το άγχος υπερβαίνει το μέτρο του ωφέλιμου ή του «φυσιολογικού», οπότε και μπορεί να επιφέρει σημαντικά προβλήματα στην καθημερινότητα, την εργασία ή τις σχέσεις του ατόμου και να παρεμποδίζει τη δυνατότητά του να έχει μια ικανοποιητική ζωή. Κατά κανόνα, στις διαταραχές άγχους παρατηρείται μια υπερβολικά αγχώδης αντίδραση του ατόμου απέναντι σε μια ορισμένη συνθήκη, καθώς αυτό αφενός υπερεκτιμά την επικινδυνότητά της, αφετέρου υποτιμά τις δικές του δυνατότητες να ανταπεξέλθει με επιτυχία. Το παθολογικό άγχος έχει συχνά έναν επίμονο και μόνιμο χαρακτήρα, με την παρουσία του να είναι αισθητή κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας και για ένα διάστημα πολλών μηνών ή και ετών. Επιπλέον, το παθολογικό άγχος τείνει να γενικεύεται, δηλαδή να προκαλείται από ένα αυξανόμενο εύρος ερεθισμάτων και καταστάσεων, ακόμη και πολύ μικρής επικινδυνότητας. Συχνά, επίσης, οι άνθρωποι με αγχώδεις διαταραχές έχουν αιφνίδια και έντονα επεισόδια φόβου ή κρίσεις πανικού, πολλές φορές ακόμη και χωρίς να γίνεται αντιληπτή η παρουσία κάποιας απειλής. Αρκετοί άνθρωποι, τέλος, μπορεί να οδηγούνται, εξαιτίας του υπέρμετρου άγχους, σε επικίνδυνες αντιδράσεις και σε συμπεριφορές που δημιουργούν επιπλέον εμπόδια στη λειτουργικότητά τους. 

   

Μαζί με την κατάθλιψη, οι διαταραχές άγχους αποτελούν τα συχνότερα προβλήματα ψυχικής υγείας. Στις χώρες της Ευρώπης, εκτιμάται ότι έως και το 14% των ανθρώπων θα παρουσιάσει σε κάποια φάση της ζωής του μία αγχώδη διαταραχή, ενώ το 6% του ενήλικου πληθυσμού θα εμφανίσει μία αγχώδη διαταραχή κατά τη διάρκεια ενός έτους.

Το άγχος είναι μία καθολική αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού, από την οποία επηρεάζεται όχι μόνο η συναισθηματική διάθεση, η σκέψη και η συμπεριφορά ενός ατόμου, αλλά και η σωματική του λειτουργία. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που εκδηλώνουν το άγχος τους πρωτίστως μέσα από σωματικά συμπτώματα ή που επικεντρώνονται και ανησυχούν περισσότερο για τις σωματικές επιπτώσεις του άγχους. Το έντονο και αιφνίδιο άγχος πράγματι συνοδεύονται από ανάλογης έντασης σωματικά συμπτώματα (π.χ. ταχυκαρδία, τρέμουλο, εφίδρωση, δύσπνοια, ζάλη, μυϊκοί πόνοι κ.α.), όπως συμβαίνει συνήθως στον μέγιστο βαθμό στις κρίσεις πανικού. Αν και τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι πολύ τρομακτικά για το άτομο που τα βιώνει, κατά κανόνα υποχωρούν από μόνα τους ύστερα από λίγη ώρα και δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για την υγεία του (εκτός αν υπάρχουν παράλληλα άλλα χρόνια νοσήματα, π.χ. καρδιαγγειακές παθήσεις). Το χρόνιο άγχος, από την άλλη, μπορεί να επηρεάζει αρνητικά πολλές πλευρές της σωματικής λειτουργίας και μάλιστα με τρόπους που συνήθως δεν είναι αισθητοί. Μακροπρόθεσμα, το χρόνιο άγχος μπορεί όντως να προκαλέσει προβλήματα υγείας ή, συνηθέστερα, να επιδεινώσει προϋπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις.

Από όλες τις ψυχικές διαταραχές, η θεραπεία των διαταραχών άγχους έχει το υψηλότερο ποσοστό αποτελεσματικότητας. Οι πλέον καλά μελετημένες και τεκμηριωμένες μορφές θεραπείας είναι η φαρμακοθεραπεία, η γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία και ο συνδυασμός τους. Όπως και στην κατάθλιψη, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι με αγχώδεις διαταραχές δεν αναζητούν επαγγελματική υποστήριξη.

bottom of page